Η συνεχής έκθεση σε δονήσεις που µεταδίδονται στο χέρι και τον βραχίονα αυξάνουν τον κίνδυνο εµφάνισης χρόνιων διαταραχών.
Όλοι οι εργαζόµενοι που χειρίζονται δονούµενα εργαλεία χειρός, όπως τα αερόκλειδα, οι αεροκαστάνιες, οι αερόσεγες, τα τριβεία αέρος, εκτίθενται σε κινδύνους και ενδέχεται να παρουσιάσουν το σύνδροµο δόνησης χεριού – βραχίονα. Το πρόβληµα εµφανίζεται όταν γίνεται τακτική και συχνή χρήση των αεροεργαλείων. Ο χρόνος που θα εµφανιστούν τα πρώτα συµπτώµατα ποικίλλει – από µερικούς µήνες µέχρι µερικά χρόνια – και βέβαια εξαρτάται από το άτοµο και το µέγεθος της δόνησης.
Τα συµπτώµατα ξεκινούν µε ενοχλήσεις στα δάκτυλα, όπως µούδιασµα ή κνησµό. Στη συνέχεια αυτό µπορεί να εξελιχθεί σε εξασθένιση της αφής και της αντίληψης ζεστού – κρύου. Μπορεί να εµφανιστούν επεισόδια λεύκανσης του δέρµατος των δακτύλων, πόνοι ή εξασθένιση της δύναµης που µπορεί να ασκήσει το άτοµο.
Εάν συνεχιστεί η χρήση δονούµενων αεροεργαλείων, χωρίς να ληφθούν προληπτικά µέτρα, η βλάβη µπορεί
να γίνει µόνιµη και να οδηγήσει σε µειωµένη επιδεξιότητα των δακτύλων και των αρθρώσεων.
Ο πεπιεσµένος αέρας
Σε ό,τι αφορά τη χρήση πεπιεσμένου αέρα, ο εργαζόμενος σε συνεργείο δεν πρέπει να ξεχνά ότι:
- Διαβάζουμε και σεβόμαστε τις οδηγίες που δίνει ο κατασκευαστής του αεροεργαλείου. Εάν προβλέπεται χρήση μέσων ατομικής προστασίας, πρέπει να τα χρησιμοποιούμε.
- Πρέπει να χρησιμοποιούμε πάντα ειδικό εύκαμπτο σωλήνα που να είναι κατάλληλος για αυτή την εργασία και να αντέχει στην πίεση λειτουργίας.
- Η σύνδεση οποιουδήποτε αεροεργαλείου γίνεται με τη βαλβίδα κλειστή.
- Δεν τσακίζουμε τον σωλήνα για προσωρινή διακοπή της παροχής πεπιεσμένου αέρα, αλλά κλείνουμε τον αντίστοιχο διακόπτη.
- Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ τον πεπιεσμένο αέρα για να απομακρύνουμε σκόνη.
- Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ τον πεπιεσμένο αέρα για να ξεσκονίσουμε τα ρούχα εργασίας ή το σώμα μας. Η είσοδος του αέρα στο μάτι, τη μύτη ή το αυτί μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό. Η είσοδος αέρα από αμυχή στο αίμα μπορεί να προκαλέσει ακόμα και θάνατο.
- Κατά τη χρήση πεπιεσμένου αέρα, φροντίζουμε να προσέχουμε πού κατευθύνεται η ροή. Δεν πρέπει να ενοχλεί άλλους εργαζόμενους. Ενώ σε περίπτωση που υπάρχει φλόγα, μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά.
Η νοµοθεσία
Η νομοθεσία προβλέπει με το ΠΔ 17-1996 ότι ο εργοδότης πρέπει να ενημερώνει τους εργαζόμενους για τον κίνδυνο. Επίσης, φροντίζει για τον περιορισμό των δονήσεων και παρέχει μέτρα ατομικής προστασίας.
Η ευρωπαϊκή οδηγία 2002/44ΕΚ καθορίζει τις ελάχιστες προδιαγραφές όσον αφορά την έκθεση σε κινδύνους από κραδασμούς.
Η οριακή τιμή δονήσεων στην οποία επιτρέπεται να εκτίθεται ένας εργαζόμενος είναι τα 0,5 m/s2. Πάνω από αυτή την τιμή, οι εργαζόμενοι πρέπει να παρακολουθούνται από γιατρό και να λαμβάνονται μέτρα για μείωση της έκθεσης.
Σύμφωνα με το πρότυπο ISO 5349-1, η έκθεση σε δονήσεις με επιτάχυνση πάνω από 2,5 m/s2 για περισσότερες από 8 ώρες ανά ημέρα ή η έκθεση σε 5 m/s2 επί 2 ώρες, θα προκαλέσει προβλήματα υγείας στο 10% των εργαζομένων σε 12 χρόνια.
Η σωστή πρακτική
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι δονήσεις µπορούν να µειωθούν εφαρµόζοντας διαφορετικές πρακτικές.
- Κατά την επιλογή ενός εργαλείου θα πρέπει οι τιµές δονήσεων να λαµβάνονται υπόψιν, ενώ θα πρέπει πάντα να εξετάζεται το ενδεχόµενο χρήσης διαφορετικού εργαλείου.
- Ο χρόνος που ο τεχνίτης εκτίθεται σε κραδασµούς είναι σηµαντικός. Συνήθως µπορεί να περιοριστεί µε την ανάθεση εναλλακτικής εργασίας, όπου το επίπεδο δόνησης είναι χαµηλότερο.
- Η εκπαίδευση στη σωστή χρήση του εργαλείου έχει επίσης θετικά αποτελέσµατα, όπως επίσης και η χρήση γαντιών που απορροφούν κραδασµούς.
- Καθώς το κρύο και η υγρασία επιδεινώνουν την κατάσταση, η χρήση γαντιών βελτιώνει πολύ αυτές τις συνθήκες.
ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΑΚΗ