Φίλτρα καμπίνας
αφιέρωμα

Φίλτρα καμπίνας

Ζωτικής σηµασίας για µία καθαρή ατµόσφαιρα µέσα στο αυτοκίνητο, το φίλτρο καµπίνας διατηρεί τον αέρα φρέσκο, ώστε ο οδηγός και οι επιβάτες να αναπνέουν ευχάριστα όλο τον χρόνο, και, ειδικά την εποχή των αλλεργιών.

Όλοι γνωρίζουµε ότι ο κινητήρας του αυτοκινήτου διαθέτει φίλτρο αέρα. Υπάρχει, όµως, ένα ακόµη φίλτρο για το σύστηµα αερισµού, θέρµανσης και κλιµατισµού, το φίλτρο καµπίνας. Όπως ο καθαρός αέρας είναι απαραίτητος για τη σωστή λειτουργία του µοτέρ, έτσι και το σύστηµα εξαερισµού βασίζεται στο φίλτρο καµπίνας, που εξασφαλίζει τη σταθερή ροή καθαρού αέρα. Τοποθετείται πριν τους αεραγωγούς, ο εξωτερικός αέρας διέρχεται µέσα από αυτό και σκοπός του είναι να παγιδεύσει τους ρύπους, αποτρέποντας την είσοδό τους στο εσωτερικό του αυτοκινήτου.

Προβλήµατα που σχετίζονται µε ένα βρώµικο φίλτρο

Ένα βουλωμένο, βρώμικο φίλτρο αέρα μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, τόσο για τον οδηγό και τους επιβάτες, όσο και για το ίδιο το αυτοκίνητο. Αρχικά, οι βλαβεροί ρύποι μπορούν να μετακινηθούν στον αέρα και να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις ή αναπνευστικά. Ένα βρώμικο φίλτρο δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό και να φιλτράρει τους ρύπους, επομένως είναι σημαντικό να αντικαθίσταται τακτικά. Οι ειδικοί προτείνουν η αλλαγή του να γίνεται κάθε χρόνο, τον Φεβρουάριο, πριν ξεκινήσει η εαρινή περίοδος των αλλεργιών.

Ένα άλλο πρόβλημα που συνοδεύει ένα βουλωμένο φίλτρο είναι η κακή απόδοση του συστήματος αερισμού και κλιματισμού. Αυτό οδηγεί, επίσης, σε απώλεια ροής αέρα, η οποία μπορεί να καταπονήσει τον ανεμιστήρα και αυτός να καταστραφεί.

Παράλληλα, η χαμηλή ροή αέρα επηρεάζει την ικανότητα του συστήματος να καθαρίζει την υγρασία ή τη συμπύκνωση υδρατμών από τα παράθυρα του αυτοκινήτου. Ο βρώμικος αέρας μπορεί να προκαλέσει τη συσσώρευση συμπυκνωμάτων στο παρμπρίζ, καθιστώντας δύσκολη τη θέαση του δρόμου μπροστά μας. Η απλή αλλαγή του φίλτρου αέρα καμπίνας θα βελτιώσει δραματικά την ποιότητα του αέρα στο όχημα. Αντικαθιστώντας το φίλτρο καμπίνας, θα πρέπει να παρατηρήσετε ότι τα παράθυρα είναι πιο καθαρά και η ορατότητα πολύ καλύτερη.

Τύποι φίλτρων

Τα περισσότερα φίλτρα αέρα καμπίνας έχουν ένα πτυχωτό μέσο φιλτραρίσματος που μοιάζει με χαρτί, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα πιο περίπλοκο υλικό από φυσικές και συνθετικές ίνες. Το φίλτρο παγιδεύει μηχανικά τους περισσότερους ρύπους, χάρη στα φυσικά του χαρακτηριστικά. Σε πολλά φίλτρα, η διέλευση αέρα από αυτά δημιουργεί ένα ηλεκτροστατικό φορτίο, που βοηθά στην προσέλκυση και παγίδευση μικρότερων σωματιδίων. Τα ποιοτικά φίλτρα μπορεί να έχουν πολλά στρώματα, προσφέροντας διαφορετικούς τύπους και βαθμούς φιλτραρίσματος.

  • Δεν είναι όλα τα φίλτρα αέρα καµπίνας ίδια. Κατά κανόνα, καθώς αυξάνεται η ποιότητα ενός φίλτρου αέρα καµπίνας, αυξάνεται και η τιµή του. Ένα απλό, βασικό, φίλτρο µπορεί να κοστίζει 10 ή 15 ευρώ, ενώ ένα καλύτερης ποιότητας µπορεί να ξεπερνά τα 50.
  • Τα τυπικά φίλτρα αέρα καµπίνας, συνήθως, παγιδεύουν περίπου το 98% των σωµατιδίων στην περιοχή των 5-100 micron. Αυτό περιλαµβάνει την πλειονότητα των ρύπων, όπως η σκόνη, αλλά όχι τα µικρότερα σωµατίδια, όπως της µούχλας, της αιθάλης και του καπνού του τσιγάρου.
  • Εκτός από το φιλτράρισµα των σωµατιδίων, πολλά φίλτρα αέρα καµπίνας έχουν υποστεί χηµική επεξεργασία µε ενεργό άνθρακα, που τους δίνει µία γκρίζα εµφάνιση και βοηθά στην αποµάκρυνση µίας µεγάλης ποικιλίας οσµών. Αυτές περιλαµβάνουν µυρωδιές καυσαερίων, όπως αµµωνία, διοξείδιο του θείου, οξείδια του αζώτου, υδρόθειο και βενζόλια από ατελή καύση.
  • Ορισµένα φίλτρα αέρα καµπίνας συµπληρώνουν τον άνθρακα µε µαγειρική σόδα για να εξουδετερώσουν ένα ευρύτερο φάσµα µυρωδιών.

Υπάρχουν τέσσερις κύριοι τύποι από φίλτρα αέρα καµπίνας -κάθε τύπος καθαρίζει τον αέρα διαφορετικά, µε κάποια φίλτρα να αφαιρούν ακόµη και µυρωδιές:

  1. Φίλτρο αέρα καμπίνας σωματιδίων (AC): Το φίλτρο σωματιδίων αποτελείται από ένα μέσο διήθησης, το οποίο είναι συνήθως ένα πορώδες ινώδες υλικό. Τα συνήθως χρησιμοποιούμενα φίλτρα κατασκευάζονται, κατά κανόνα, από χαρτί, διότι είναι φτηνό, σχηματίζει πτυχώσεις και μπορεί να δώσει μεγάλη επιφάνεια φιλτραρίσματος σε δεδομένο χώρο, ενώ, είναι εύκαμπτο, ώστε να μπορεί να πάρει ό,τι σχήμα εξυπηρετεί τον σχεδιαστή. Τα φίλτρα αυτά είναι αποτελεσματικά, δεν χρειάζονται συντήρηση και μετά από ένα ορισμένο διάστημα, που ορίζει ο κατασκευαστής, τα αλλάζουμε. Το χάρτινο φίλτρο κατασκευάζεται από πλεγμένες ίνες, που σχηματίζουν μία πυκνή ύφανση. Η πυκνότητά της καθορίζει την ικανότητα φίλτρανσης του φίλτρου και μετριέται σε ppi (porous per inch). Όσο υψηλότερο είναι το ppi, τόσο μικρότερης διαμέτρου είναι οι πόροι. Παγιδεύει σωματίδια 0,3 microns και μεγαλύτερα, όπως σκόνη, γύρη κλπ. Το φίλτρο σωματιδίων είναι ο πιο βασικός ή κανονικός τύπος φίλτρου και δεν αφαιρεί τα εξαιρετικά λεπτά σωματίδια. Επίσης, επιτρέπει σε οσμές και αέριους ρύπους, όπως το μονοξείδιο του άνθρακα, να περάσουν.
  2. Φίλτρο αέρα καμπίνας ενεργού άνθρακα (ACC): Ένα φίλτρο άνθρακα είναι πιο αποτελεσματικό από το φίλτρο σωματιδίων. Αποτελείται από συμβατικό μέσο φιλτραρίσματος και ένα στρώμα ενεργού άνθρακα για την απορρόφηση μικροσκοπικών ρύπων. Ο άνθρακας παρέχει μία επιφάνεια κατάλληλη για τη συγκράτηση και αέριων ρύπων. Εκτός από τα μεγάλα σωματίδια, ένα φίλτρο αέρα καμπίνας με άνθρακα αφαιρεί, επίσης, τον καπνό και τις δυσάρεστες οσμές, όπως τα καυσαέρια. Ο ενεργός άνθρακας είναι, απλά, ένας ειδικός τύπος άνθρακα, με ιδιότητες που του επιτρέπουν να απορροφά αέρια σε υψηλότερο βαθμό. Το υλικό παράγεται, συνήθως, με θερμική επεξεργασία άνθρακα και εμποτισμό του με χημικά. Αυτές οι χημικές ουσίες επιτρέπουν στον άνθρακα να αφαιρεί αναθυμιάσεις και οσμές από τον αέρα, μέσα από μία διαδικασία που ονομάζεται προσρόφηση. Αυτοί οι τύποι φίλτρων αέρα καμπίνας είναι πιο αποτελεσματικοί και εξαλείφουν επιβλαβείς αέριους ρύπους, όπως το μονοξείδιο του άνθρακα. Ένα φίλτρο αέρα καμπίνας ενεργού άνθρακα αφαιρεί, ακόμη, βακτήρια και άλλους μικροοργανισμούς από τον αέρα.
  3. Ηλεκτροστατικό φίλτρο αέρα καμπίνας: Αυτός ο τύπος φίλτρου χρησιμοποιεί στατικό φορτίο για να παγιδεύει ρύπους. Καθώς ο αέρας διέρχεται από τα μέσα φίλτρου, στρώματα ηλεκτροστατικά φορτισμένων ινών προσελκύουν τους ρύπους. Τα ηλεκτροστατικά φίλτρα αέρα καμπίνας είναι αποτελεσματικά στην απομάκρυνση τόσο των σωματιδίων, όσο και των οσμών. Απαλλάσσουν τον αέρα που εισέρχεται στην καμπίνα από σκόνη, γύρη, καπνό και αναθυμιάσεις. Αυτοί οι τύποι φίλτρων αφαιρούν και βακτήρια.
  4. Νανοκρυσταλλικό φίλτρο καμπίνας: Οι νανοκρύσταλλοι είναι, κυρίως, σωματίδια κατασκευασμένα από πορώδεις ορυκτούς κρυστάλλους, όπως καθαρό φυσικό ορυκτό χώμα και σκόνη ενεργού άνθρακα. Το μέγεθος των πόρων είναι μεταξύ 0,27 – 0,98 νανόμετρα, τα οποία είναι διατεταγμένα σε κρυστάλλους, γι’ αυτό και ονομάζονται εν συντομία «νανοκρύσταλλοι». Το συγκεκριμένο φίλτρο χρησιμοποιείται, κυρίως, για την απορρόφηση επιβλαβών μορίων και πολικών μακρομορίων στον αέρα. Οι κρύσταλλοι νανο-ορυκτών είναι φθηνότεροι από τον ενεργό άνθρακα, επομένως χρησιμοποιούνται, συνήθως, ως υποκατάστατό του.

Τα φίλτρα HEPA

Το «HEPA» (High Efficiency Particulate Air) χρησιμοποιείται για να περιγράψει φίλτρα, που μπορούν να παγιδεύσουν το 99,97% των σωματιδίων που είναι μεγαλύτερα των 0,3 microns. Αν και το πρότυπο HEPA και η διαδικασία πιστοποίησης καθιερώθηκαν από το 1983, η ανάπτυξη των φίλτρων αυτών χρονολογείται από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν Αμερικανοί επιστήμονες δημιούργησαν το πρώτο φίλτρο HEPA για να συλλάβει τα ραδιενεργά σωματίδια, τα οποία απελευθερώθηκαν κατά τη δημιουργία της ατομικής βόμβας. Τα φίλτρα HEPA συγκρατούν τη γύρη, τη βρωμιά, τη σκόνη, την υγρασία, τα βακτήρια (0,2-2,0 μm), τους ιούς (0,02-0,3 μm) και αέριους ρύπους (0,02-0,5 μm).

Τα φίλτρα που πληρούν το πρότυπο HEPA πρέπει να ικανοποιούν ορισμένα επίπεδα απόδοσης. Τα κοινά πρότυπα απαιτούν ότι ένα φίλτρο αέρα HEPA πρέπει να αφαιρεί -από τον αέρα που διέρχεται-, τουλάχιστον, 99,95% (κατά ISO) ή 99,97% (κατά ASME) των σωματιδίων των οποίων η διάμετρος είναι ίση με 0,3 μm, με την απόδοση διήθησης να αυξάνεται για διαμέτρους σωματιδίων μικρότερες και μεγαλύτερες από 0,3 μm. Στην Ευρώπη, τα φίλτρα HEPA πρέπει να αφαιρούν το 99,95% (ISO) των σωματιδίων. Στις ΗΠΑ, το αντίστοιχο ποσοστό είναι το 99,97% των σωματιδίων. Σύμφωνα με τους κανόνες ISO ή ευρωπαϊκούς κανόνες, τα φίλτρα που συλλαμβάνουν ≥85% των σωματιδίων, αλλά λιγότερο από 99,95% ονομάζονται «φίλτρα EPA». Από την άλλη πλευρά, τα φίλτρα που υπερβαίνουν τις απαιτήσεις ενός φίλτρου αέρα HEPA και δεσμεύουν περισσότερο από το 99,999% των σωματιδίων ονομάζονται φίλτρα ULPA ή «φίλτρα αέρα εξαιρετικά χαμηλής διείσδυσης».


Από το 2016, η Tesla στο Model X ξεκίνησε να τοποθετεί φίλτρο ποιότητας HEPA για πρώτη φορά σε αυτοκίνητο.

Προσοχή!
Ορισµένες εταιρείες χρησιµοποιούν έναν όρο του µάρκετινγκ, γνωστό ως «True HEPA» για να παρέχουν στους καταναλωτές τη βεβαιότητα ότι τα φίλτρα αέρα που διαθέτουν πληρούν το πρότυπο HEPA. Ωστόσο, αυτός ο όρος δεν έχει νοµική ή επιστηµονική σηµασία. Τα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά ως «HEPA-type», «HEPA-like», «HEPA-style» ή «99% HEPA», δεν πληρούν το πρότυπο HEPA και ενδέχεται να µην έχουν δοκιµαστεί σε ανεξάρτητα εργαστήρια.

Ικανότητα συγκράτησης

Η ικανότητα συγκράτησης ή χωρητικότητα, συνήθως, μετριέται σε γραμμάρια και υποδεικνύει τη μέγιστη ποσότητα ρύπων που μπορεί να συγκρατήσει το φίλτρο πριν φτάσει σε ένα όριο απόφραξης. Η ικανότητα συγκράτησης σχετίζεται με το φυσικό μέγεθος του φίλτρου. Μεγαλύτερη επιφάνεια φίλτρου ισούται με περισσότερη ικανότητα συγκράτησης. Εάν συγκρίνετε δύο φίλτρα για την ίδια εφαρμογή και από το ίδιο υλικό, αυτό με τις περισσότερες πτυχές έχει, ως επί το πλείστον, την υψηλότερη ικανότητα συγκράτησης. Εάν ξεπεράσουμε την ικανότητα συγκράτησης ενός φίλτρου, τότε η ικανότητα φίλτρανσης μειώνεται και, ταυτόχρονα, αυξάνεται η αντίσταση στη ροή του αέρα.

Η ικανότητα συγκράτησης ή χωρητικότητα υποδεικνύει τη μέγιστη ποσότητα ρύπων που μπορεί να συγκρατήσει το φίλτρο πριν φτάσει σε ένα όριο απόφραξης

Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων ορίζουν το διάστημα αλλαγής του φίλτρου αέρα, με βάση τους μέσους όρους. Εάν οι συνθήκες οδήγησης ταιριάζουν με τους μέσους όρους τους, το εργοστασιακό διάστημα λειτουργεί καλά. Εάν όχι, τότε, ίσως, θα πρέπει να αλλάξετε το φίλτρο πολύ γρηγορότερα. Έχουν γίνει εκτενείς μελέτες από την αυτοκινητοβιομηχανία και δεν υπάρχει καμία πρόταση που να εφαρμόζεται παντού. Κατά μέσο όρο, θεωρείται ότι ένα φίλτρο κρατά 10 γραμμάρια σκόνης κάθε 10.000 χλμ. Το νούμερο αυτό απέχει πολύ, εάν το αυτοκίνητο κινείται σε χωματόδρομους ή κοντά σε περιοχές που γίνονται χωματουργικές εργασίες. Ανάλογα με το περιβάλλον, τις καιρικές συνθήκες, τις ιδιότητες του εδάφους και τη χρήση, η ποσότητα σκόνης ανά κυβικό μέτρο (m³) αέρα μπορεί να κυμαίνεται από 1 έως 10 mg. Σε μη ασφαλτοστρωμένους δρόμους ή σε εργοτάξια, μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει ακόμη και τα 40 mg.

Ελέγχετε, πάντοτε, τα δεδομένα του κατασκευαστή του αυτοκινήτου, αλλά και του κατασκευαστή του φίλτρου. Ας υποθέσουμε ότι ο κατασκευαστής του αυτοκινήτου προτείνει αλλαγή φίλτρου αέρα κάθε 20.000 χλμ. και ο κατασκευαστής του φίλτρου κάθε 15.000 χλμ. Τότε, θα ακολουθήσουμε τη μικρότερη τιμή, και, βέβαια, πρέπει να ενημερώσουμε για αυτό τον ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου. Σημειώστε ότι οι περισσότεροι κατασκευαστές προτείνουν και μέγιστη χρονική διάρκεια. Δηλαδή, π.χ. 15.000 χλμ. ή ένα έτος, ό,τι έρχεται πρώτο. Στην πράξη, τα περισσότερα αυτοκίνητα χρειάζεται να αλλάζουν φίλτρο σε κάθε ετήσιο έλεγχο.

Διαστήµατα αλλαγής

Στο εγχειρίδιο κατόχου του αυτοκινήτου περιλαμβάνονται οδηγίες για τα διαστήματα αλλαγής του φίλτρου καμπίνας. Κάθε κατασκευαστής αυτοκινήτου έχει τη δική του πρόταση, την οποία πρέπει να σεβόμαστε. Εάν χρησιμοποιήσουμε φίλτρο καμπίνας ΟΕΜ, ακολουθούμε την πρόταση του κατασκευαστή του αυτοκινήτου. Εάν χρησιμοποιήσουμε φίλτρο από την ανεξάρτητη αγορά, παρακολουθούμε τα χλμ. που προτείνει ο κατασκευαστής του. Παράλληλα, υπάρχουν σημάδια που δείχνουν ότι το φίλτρο χρειάζεται αλλαγή πριν το προβλεπόμενο διάστημα, όπως:

  1. Μειωμένη ή αδύναμη ροή αέρα, ακόμη και όταν η ρύθμιση στο κλιματιστικό είναι υψηλή.
  2. Ένας ήχος σφυρίγματος που προέρχεται από τους αγωγούς εισαγωγής αέρα της καμπίνας.
  3. Δυσάρεστες οσμές που αναδύονται στον αέρα του οχήματος.
  4. Υπερβολικός θόρυβος όταν λειτουργεί το σύστημα θέρμανσης ή ψύξης.

Επιπλέον, οι πάσχοντες από αλλεργίες ίσως χρειάζεται να αλλάζουν το φίλτρο πιο συχνά, για να διασφαλίσουν την ποιότητα του αέρα και να μειώσουν τα συμπτώματα της αλλεργίας τους.


Ανεξάρτητα από το είδος των υλικών που θα επιλέξετε, το βασικό σημείο είναι να αντικαθιστάτε, τακτικά, το φίλτρο αέρα καμπίνας για να έχετε το καλύτερο αποτέλεσμα! Επιλέξτε το φίλτρο καμπίνας που ταιριάζει στο αυτοκίνητο, ανάλογα με τον προϋπολογισμό, αλλά και τις λειτουργικές ανάγκες.

Αντικατάσταση

Στα περισσότερα αυτοκίνητα, το φίλτρο αέρα καµπίνας βρίσκεται πίσω από το ντουλαπάκι. Ίσως µπορέσετε να έχετε πρόσβαση, αφαιρώντας το ντουλαπάκι από τους συνδετήρες που το συγκρατούν στη θέση του. Ωστόσο, εάν το φίλτρο βρίσκεται κάτω από το ταµπλό ή κάτω από το καπό, ενδέχεται να µην είναι τόσο εύκολα προσβάσιµο.

Τα περισσότερα φίλτρα αέρα καµπίνας µπορούν να αντικατασταθούν σε λιγότερο από 15 λεπτά, χωρίς ειδικά εργαλεία, ενώ ορισµένα χρειάζονται λίγο περισσότερο χρόνο και µπορεί να απαιτούν την αφαίρεση των συνδετήρων που συγκρατούν το ντουλαπάκι ή τα εσωτερικά διακοσµητικά πάνελ στη θέση τους.

Μόλις αφαιρέσετε το παλιό φίλτρο, παρατηρήστε το προσεκτικά, ώστε να εκτιµήσετε πόσο φραγµένο ήταν. Δείτε εάν και σε ποιο βαθµό είναι καλυµµένο µε αιθάλη, βρωµιά, φύλλα, κλαδιά και άλλα στοιχεία, γεγονός που, σε συνδυασµό µε τα χιλιόµετρα που έχουν διανυθεί από την προηγούµενη αλλαγή, θα σας δώσει την ευκαιρία να προτείνετε στον ιδιοκτήτη τον σωστό τύπο φίλτρου.

Του Νίκου ΒασιλάκΗ   

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
Εγγραφείτε στο newsletter

Για να λαμβάνετε τα τελευταία νέα, ενημερώσεις και ειδικές προσφορές απευθείας στο email σας.