Σύµφωνα µε επίσηµη ευρωπαϊκή έρευνα, η τεχνολογία των οχηµάτων υδρογόνου, µετά από δύο δεκαετίες δοκιµών και ερευνών, είναι πλέον τόσο ώριµη ώστε να προσφέρει όχι απλώς κινητικότητα µηδενικών ρύπων, αλλά και συγκεκριµένα λειτουργικά οφέλη.
Ενδιαφέρον το αποτέλεσµα ενδελεχούς έρευνας επίσηµου φορέα του της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) – και συγκεκριµένα του Joint Research Centre (JRC) – που δηµοσιεύθηκε από το Publications Office of the European Union – και υπογράφουν οι ερευνητές Laura Bravo Diaz & Lionel Boillot και τιτλοφορείται “Historical analysis of Clean Hydrogen JU Fuel Cell Electric Vehicles, Buses and Refuelling Infrastructure Projects” (Ιστορική ανάλυση των projects του Clean Hydrogen Joint Undertaking (JU) για Ηλεκτρικά Οχήµατα & Λεωφορεία Κυψελών Καυσίµου/Υδρογόνου, και Υποδοµές ανεφοδιασµού).
Στο μικροσκόπιο των δύο ερευνητών μπήκε μία σειρά από projects που είχαν πραγματοποιηθεί υπό τη σκέπη του οργανισμού “Clean Hydrogen Partnership” έχοντας στόχο να εξετάσουν στην πράξη το κατά πόσο μπορούν τα ηλεκτροκίνητα οχήματα κυψελών υδρογόνου – τόσο τα αυτοκίνητα (Fuel Cell Electric Vehicles – FCEVs) όσο και τα λεωφορεία (Fuel Cell Electric Buses – FCEBs) – να αντικαταστήσουν τα συμβατικά οχήματα που κυκλοφορούν σήμερα στους δρόμους με την υποστήριξη φυσικά των αντίστοιχων πρατηρίων ανεφοδιασμού – Hydrogen Refuelling Stations (HRS). Επρόκειτο για projects που συνδύαζαν απαραιτήτως τα οχήματα με τις υποδομές και είχαν στόχο να προωθήσουν την κινητικότητα του υδρογόνου στο πλαίσιο της μείωσης των εκπομπών CO2 που επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Από το 2005 έως το 2023 έγινε κατορθωτό να κυκλοφορήσουν στην ΕΕ περισσότερα από 1300 FCEVs και 400 FCEBs, αποδεικνύοντας την τεχνολογική ωριµότητα της κινητικότητας του υδρογόνου, ενώ παράλληλα µπήκαν οι βάσεις για τη δηµιουργία ενός Πανευρωπαϊκού Δικτύου HRS.
Όπως τονίζεται αρμοδίως, αυτά τα projects ήταν αναπόφευκτο να κινήσουν το ενδιαφέρον για οχήματα υδρογόνου εταιριών και οργανισμών που διαχειρίζονται στόλους οχημάτων, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που αυτά τα οχήματα κάνουν πολλά χιλιόμετρα κάθε χρόνο, όπως τα ταξί. Παράλληλα ενδιαφέρον εκδηλώθηκε και για τα λεωφορεία υδρογόνου καθώς αποδείχθηκε στην πράξη ότι αποτελούν μία βιώσιμη επιλογή για τα συστήματα δημόσιων μεταφορών.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, πρόσφατα, η γνωστή και στη χώρα μας Solaris ανακοίνωνε την παραγγελία 22 λεωφορείων Urbino 12 hydrogen (μήκους 12 μέτρων) από τον οργανισμό δημοσίων συγκοινωνιών της Περιφέρειας του Παρισιού «ile-de-France Mobilites», για να ακολουθήσουν ακόμα 9 λεωφορεία του ίδιου τύπου, αλλά και 11 αρθρωτά Solaris Urbino 18 hydrogen (18 μέτρων) για τον συγκοινωνιακό φορέα της Κολωνίας «Regionalverkehr Koln GmbH (RVK)» που με αυτά τα FCEBs θα φτάσει στα μέσα του 2025 να έχει ένα στόλο από 84 υδρογονοκίνητα λεωφορεία SOLARIS.
Από την άλλη, στις αρχές της χρονιάς η Hype, μεγάλη εταιρεία ταξί που δραστηριοποιείται στη γαλλική πρωτεύουσα και έχει αναλάβει να προσφέρει τις on demand υπηρεσίες μετακινήσεων μηδενικών ρύπων “Crit’Air 0”κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, ανακοίνωσε ότι περισσότερα από 1.500 ταξί υδρογόνου θα κυκλοφορούν στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού έως το τέλος του 2024. Αυτά τα ταξί θα παραμείνουν σε χρήση και μετά τους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού 2024, αποτελώντας μία «πράσινη» κληρονομιά για την πόλη. Θυμίζουμε ότι η Hype είχε κάνει το πρώτο βήμα προς την κινητικότητα του υδρογόνου το 2015, στην COP 21, με οχήματα τύπου Toyota Mirai πρώτης γενιάς.
Παράλληλα η HYSETCO, γαλλική start up που προωθεί την κινητικότητα του υδρογόνου, διανέμει, σήμερα, περισσότερους από 23 τόνους υδρογόνου το μήνα στους πελάτες της και διαχειρίζεται έναν στόλο με περισσότερα από 550 οχήματα υδρογόνου στο Παρίσι. Η HYSETCO προτείνει προς ενοικίαση αφενός μεν το επιβατικό Toyota Mirai 2, αφετέρου δε τα επαγγελματικά Peugeot e-Expert και Renault Master (Hyvia). Στην ιστοσελίδα δε της εταιρείας αναφέρεται ότι πέρυσι αυτή διένειμε περισσότερους από 200 τόνους υδρογόνου, στο πλαίσιο 80.000 ανεφοδιασμών οχημάτων που συνολικά κάλυψαν 20.000.000 χιλιόμετρα καταναλώνοντας υδρογόνο. Σημειώστε ότι ένα FCEV (όπως το Mirai) συνήθως «φουλάρει» με 5 έως 6 κιλά υδρογόνου που προσφέρουν αυτονομία περίπου 600 χιλιόμετρα.
Τα εµπόδια στην προώθηση και η Ελλάδα
Ωστόσο, η ανάλυση υπογραμμίζει ότι υπάρχει μία σειρά από παράγοντες που φρενάρουν την κινητικότητα του υδρογόνου. Σε αυτούς περιλαμβάνεται αναπόφευκτα ο έντονος ανταγωνισμός από τα πλήρως ηλεκτρικά οχήματα με μπαταρίες (Battery Electric Vehicles – BEVs), τα οποία επωφελούνται – σε αυτή τη φάση – από το χαμηλότερο λειτουργικό κόστος, καθώς και το αυξημένο κόστος του ίδιου υδρογόνου.
Ωστόσο και τα δύο αυτά προβλήµατα µπορούν στην πορεία να αµβλυνθούν ή και να ξεπεραστούν µε την κλιµάκωση της χρήσης του υδρογόνου και τη δηµιουργία µιας εκτεταµένης υποδοµής παραγωγής, µεταφοράς και διανοµής πράσινου υδρογόνου – στοιχείο απαραίτητο για την απρόσκοπτη κυκλοφορία τόσο των FCEVs όσο και των FCEBs. Δεν είναι τυχαίο που η ΕΕ έχει, ήδη, δροµολογήσει τη δηµιουργία τέτοιων υποδοµών.
Η Ελλάδα από την πλευρά της βρίσκεται πολύ πίσω από την κεντρική και βόρεια Ευρώπη – παρόλο που με βάση το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα θα πρέπει να έχει σε λειτουργία 26 πρατήρια ανεφοδιασμού με υδρογόνο μέχρι το 2030 – έχοντας προς το παρόν να επιδείξει έναν και μοναδικό σταθμό ανεφοδιασμού ελαφρών οχημάτων με υδρογόνο, ο οποίος είναι εγκατεστημένος στον χώρο του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και εγκαινιάστηκε επίσημα τον Μάιο του 2022 από τον τότε Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, τον Υφυπουργό Ανάπτυξης Χρίστο Δήμα, τον Υφυπουργό Μεταφορών Μιχάλη Παπαδόπουλο και τον Πρόεδρο Δ.Σ. του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Δρ. Γιώργο Νούνεση.
Βασική ιδιαιτερότητα και συγκριτικό πλεονέκτημα του εν λόγω σταθμού αποτελεί η καινοτόμος λύση θερμικής συμπίεσης του υδρογόνου που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της λειτουργίας του. Ο λόγος για τον πρωτοποριακό θερμικό συμπιεστή υδρογόνου που δημιούργησε η ελληνικότατη start-up CYRUS – η οποία ιδρύθηκε το 2019 ως τεχνοβλαστός του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος.
Ο συµπιεστής της CYRUS αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν τα µεταλλικά υδρίδια επιτυγχάνοντας τις υψηλές πιέσεις (άνω των 200 bar) οι οποίες είναι απαραίτητες για τη συµπίεση του υδρογόνου, µε χαµηλή κατανάλωση ενέργειας στη µορφή εύκολα διαθέσιµης / προσβάσιµης θερµότητας (low grade heat) και µηδενικό θόρυβο. Χάρη δε σε αυτά τα πλεονεκτήµατά της, η συγκεκριµένη τεχνολογία µπορεί να συµβάλλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη της υποδοµής που απαιτείται για τη διάδοση της χρήσης του υδρογόνου.
