Μία νέα εποχή αρχίζει για την παγκόσμια αγορά μπαταριών

Ο νέος Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο στον τομέα των μπαταριών και συσσωρευτών.

Στις 17 Αυγούστου 2023, τέθηκε σε ισχύ ο νέος Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις μπαταρίες. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντικό ορόσημο για την ευρωπαϊκή αλλά και την παγκόσμια αγορά μπαταριών. Είναι η πρώτη φορά που ευρωπαϊκό νομικό κείμενο ενσωματώνει πλήρως τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και καλύπτει όλο τον κύκλο ζωής ενός προϊόντος, από τον σχεδιασμό μέχρι τη μετέπειτα διαχείρισή του. Ο Κανονισμός θέτει νέους όρους για τον σχεδιασμό, την παραγωγή και τη διακίνηση στην αγορά των νέων μπαταριών, καθώς και για τη διαχείριση των αποβλήτων όλων των τύπων μπαταριών που πωλούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι βασικές καινοτομίες που προβλέπει ο κανονισμός περιλαμβάνουν:

• Περαιτέρω προϊοντική κατηγοριοποίηση για αποτελεσματικότερη διαχείριση.

Εκτός από την κατηγορία των φορητών μπαταριών, εισάγονται πρόσθετες νέες κατηγορίες που αντικατοπτρίζουν τις εξελίξεις της αγοράς, όπως οι μπαταρίες που χρησιμοποιούνται σε ελαφριά μέσα μεταφοράς (Light Means of Transport-LMT) και οι μπαταρίες για ηλεκτρικά οχήματα (Electric Vehicles-EV).

• Ψηφιακό διαβατήριο για την ιχνηλάτηση της μπαταρίας σε όλο τον κύκλο της ζωής της, καθώς και υποχρεωτική δήλωση και ετικέτα για το αποτύπωμα άνθρακα για:

1. Μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων (EV)
2. Μπαταρίες ελαφρών μέσων μεταφοράς (LMT)
3. Επαναφορτιζόμενες βιομηχανικές μπαταρίες χωρητικότητας >2kWh

• Υποχρεωτικό σχεδιασμό φορητών μπαταριών ενσωματωμένων σε συσκευές με τέτοιο τρόπο ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να τις αφαιρούν και να τις αντικαθιστούν εύκολα.

• Αναθεωρημένους και πιο φιλόδοξους στόχους συλλογής αποβλήτων.

1. Για φορητές μπαταρίες: 45% έως το 2023, 63% έως το 2027 και 73% έως το 2030
2. Για μπαταρίες ελαφρών μέσων μεταφοράς (LMT): 51% έως το 2028 και 61% έως το 2031

• Ελάχιστα επίπεδα υλικών που θα πρέπει να ανακτώνται από την επεξεργασία των αποβλήτων μπαταριών:

1. Λίθιο: 50% έως το 2027 και 80% έως το 2031
2. Κοβάλτιο, χαλκός, μόλυβδος και νικέλιο: 90% έως το 2027 και 95% έως το 2031

• Καθορισμό ελάχιστου επίπεδου ανακυκλωμένου περιεχομένου (υλικού προερχόμενου από την ανακύκλωση) στην παραγωγή νέων μπαταριών. Οι βιομηχανικές μπαταρίες, οι μπαταρίες αυτοκινήτων, καθώς και οι μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων θα πρέπει να συνοδεύονται από τεκμηρίωση που να αναφέρει την ποσότητα των στοιχείων τα οποία προέρχονται από δευτερεύουσες (ανακυκλωμένες) πρώτες ύλες. Τα ελάχιστα επίπεδα ανακυκλωμένου περιεχομένου σε νέες μπαταρίες καθορίζονται ως εξής:

1. 8 έτη μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού: 16% για το κοβάλτιο, 85% για μόλυβδο, 6% για το λίθιο και 6% για το νικέλιο
2. 13 έτη μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού: 26% για το κοβάλτιο, 85% για μόλυβδο, 12% για το λίθιο και 15% για το νικέλιο.

Πλέον, απαιτούνται παρεμβάσεις, ήδη, κατά το στάδιο του σχεδιασμού, προσαρμογή σε νέες τεχνικές απαιτήσεις, διευρυμένη ευθύνη παραγωγού με εξαιρετικά φιλόδοξους τόσο ποσοτικούς όσο και ποιοτικούς στόχους, εισαγωγή νέων μεθόδων διαχείρισης με στόχο την παραμονή του προϊόντος στην αξιακή αλυσίδα για το μέγιστο δυνατό χρονικό διάστημα (πχ, μέσω διαφοροποιημένης χρήσης – repurposing), καθώς και πολιτικές εφαρμογής κινήτρων για την έρευνα, με σκοπό την προώθηση τεχνολογιών που επιτρέπουν τη μέγιστη επαναχρησιμοποίηση, αλλά και την ανάκτηση υλικών.

Επισημαίνεται ότι ο Κανονισμός προβλέπει διαφορετικούς χρόνους εφαρμογής για διάφορες ειδικές διατάξεις, προκειμένου να δοθεί χρόνος τόσο στην αγορά όσο και στις αρμόδιες αρχές, ώστε να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις. Δεν θα πρέπει, επίσης, να αγνοηθεί το γεγονός ότι προβλέπει την έκδοση σωρείας εκτελεστικών πράξεων για πληθώρα ζητημάτων, τα οποία, παρότι τα περισσότερα είναι τεχνικής φύσεως, θα έχουν εξαιρετικά σημαντική επίπτωση σε όλους τους οικονομικούς παράγοντες (μεθοδολογίες υπολογισμού, τεχνικές απαιτήσεις και προδιαγραφές, περιεχόμενα και τύπος του ψηφιακού διαβατηρίου κλπ).

Ο νέος Κανονισμός αποτελεί τον πιλότο μίας σειράς νομοθετικών πρωτοβουλιών που πρόκειται να ακολουθήσουν. Πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να αποτελέσει πρότυπο, προκειμένου, στο πλαίσιο των αρχών της κυκλικής οικονομίας, να υιοθετηθούν κανόνες που να καλύπτουν όλο τον κύκλο ζωής μίας μεγάλης σειράς προϊόντων.

Συνοψίζοντας, με δεδομένο το εύρος των προωθούμενων αλλαγών, ο νέος Κανονισμός αναμένεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο στον τομέα των μπαταριών και συσσωρευτών. Είναι ένας τομέας που πρόκειται να γνωρίσει αλματώδη ανάπτυξη τα επόμενα έτη, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία της αποθήκευσης ενέργειας και της ηλεκτροκίνησης για τη μετάβαση σε μία κυκλική οικονομία και σε μία κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη.

info: ΔΡ. ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΠΟΥΝΤΟΥΒΑΣ, Διευθυνων Συμβουλος COMBATT A.E.